Dudak Damak Yarıklığı

Dudak damak yarıklığı doğuştan olan bir çeşit şekil ve(ya) fonksiyon bozukluğudur. Hem dudak hem damak yarıklığı bir arada yada ayrı olarak görülebilir. Anne karnında dudak gelişimi ?. haftada, yarık gelişimi ise 12. haftada tamamlanır. Bu süre içinde dudak ve(ya) damağın gelişiminde ortaya çıkacak bir aksama, iki taraflı birleşmenin sağlanamaması durumlarında yarık meydana gelir. Dudak damak yarıkları bazen bir sendromla ortaya çıkabilir. Sebeplerini iki ana başlık altında toplamak mümkündür.

1-Genetik bozukluklar ve kromozomal bozukluklar;
2-Çevresel etmenler (sigara, alkol, madde bağımlılığı, beslenme yetersizlikleri v.b.) veya anne karnındaki mekanik faktörler

Dudak yarıkları konuşma gelişimi üzerinde çok etkide bulunmamaktadır fakat damak yarıkları farklı şiddetlerde konuşma problemine sebep olabilmektedir. Yanlış kullanım sebebiyle normal konuşma mekanizmasını uygulamış olan çocuğa gerekli olduğu durumlarda yapılan ameliyatlardan sonra da konuşma problemi devam etmektedir. Çocukların bir çoğu diğer gelişim alanlarında herhangi bir gecikme göstermemektedir (bazı sendromların eşlik etmediği durumlarda) sadece konuşmayı sağlayacak mekanizmalar bozuktur. Ama sendromların eşlik ettiği durumlarda sıklıkla görülmekle birlikte sendromsuz durumlarda da orta kulak iltihabı, işitme kaybı ve diş sorunları açısından da değerlendirme yapılmalı, gerekli sağaltımlar gerçekleştirilmelidir.

Karşılaşılan artikülasyon (sesleri yanlış kullanma) problemleri ağız içi hava basıncının yeterli olmaması, burundan hava kaçışının olması ve diş yapısının bozuk olması sebebiyle ortaya çıkar. Bazen bu çocuklarda ses kısıklığı gibi problemler de görülebilir. Burundan kaçışı azaltmak ve sesin işitilebilir çıkmasının sağlamak amcıyla, çocuk tarafından aşırı zorlanmanın gerçekleştirilmesi ses tellerine fazla yük binmesine, ses tellerinin yapısının bozulmasına ve nodül oluşmasına sebep olabilir.

Terapi

Terapide asıl amaç ağız içi hava basıncını arttırmak, burundan hava kaçışının olmaması gerektiğinin farkındalığını çocuğa kazandırmak, burundan hava kaçışını engelleme yöntemlerini çocuğa öğretmek ve artikülasyon alışkanlıklarını gidermektir.

Dudak damak yarıklı çocukların tedaivisi bir ekip olarak yapılır. Terapiden elde edilecek başarıda, ailenin desteği, çocuğun bilişsel durumu ve terapi yönteminin etkinliği kadar ameliyat olma gerekliliği yada yapılan ameliyatların başarısı ve diş yapısının yeterli miktarda düzgün olması da etkendir.