Artikülasyon ve Fonolojik Farkındalık

Artikülasyon (sesletim) konuşma seslerinin motor üretimi anlamına gelmektedir. Artikülasyon sorunları kişinin belli sesleri üretmede güçlük yaşaması veya doğru üretememesidir. Örneğin, /k/ yerine /t/ demesi veya /r/ yerine /y/ demesi gibi. Artikülasyon problemleri, konuşma seslerinin şekillendirilmesini sağlayan organlardaki (diş, dil, damak çene gibi) herhangi bir anatomik-fizyolojik yetersizliğe (dudak-damak yarıklığı, dizartri vb) bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi bir yetersizliğe bağlı olmaksızın yanlış öğrenme sebebiyle de görülebilir. Bunun yanında işitme veya zeka engeline bağlı olarak da artikülasyon sorunları yaşanabilir. Öğrencilerimizin işitme engelinden kaynaklanan duymadıkları ve dolayısıyla üretemedikleri bazı sesleri (s, ş, z, ç, g gibi), onlarla çalışarak üretmelerini ve kelime düzeyinde kullanmalarını sağlamaktayız.

Fonolojik (sesbilgisel) bozukluk ise dile ait ses bilgisinde bir farklılığın ya da bir sorunun olduğuna işaret etmektedir. Bu bozuklukta çocuğun yanlış ürettiği ses, ses dağarcığında yer alır; ancak, çocuk birtakım işlemler yaparak hedef ses yerine başka ses kullanır. Örneğin, çocuğun ses dağarcığında hem /s/ hem de /t/ sesleri olsun. Bu çocuk /t/ ve /s/ seslerini birbiri yerine kullanıyorsa; yani /top/ yerine /sop ve /sarı/ yerine /tarı/ diyorsa burada çocuğun sesi yanlış üretmesinden değil, çocuğun dilin sesbilgisi sistemine ait farklı bir yapılanması olduğu düşünülür.